کاربرد جی آی اس

جی آی اس (GIS) یک سیستم الکترونیکی برای کسب اطلاعات جغرافیایی است. به عبارتی جی آی اس مجموعه اي است سامان يافته از سخت افزار، نرم افزار و نيروي انساني متخصص جهت جمع آوري، ذخيره، آناليز و بازيابي اطلاعات جغرافيايي. در تعریف آسان تر از جی آی اس، می توان به سیستمی اشاره کرد که توانایی ثبت اطلاعات هر قسمت از نقشه و اصطلاحاً لایه ها را به صورت مجزا داشته باشد و بتوان پس از ثبت آنها بصورت لایه به لایه اطلاعات را تکمیل، تفکیک و کنترل کرد.

شما در سیستم  جی آی اس می توانید به دلخواه لایه های کاربردی خود را بر روی هم قرار داده و با توجه به نیازهای هر منطقه یا كشور در بخش های مختلف (مانند مطالعات زیست محیطی، خدمات ایمنی شهری، مدیریت حمل و نقل و ترافیك شهری، مدیریت كاربری اراضی، خدمات بانكی، مطالعات جمعیتی و مدیریت تأسیسات شهری مثل برق، آب، گاز، و..) از آن استفاده کنید.

بدین وسیله با جی آی اس علاوه بر دسترسی صحیح و سریع به داده‌های مورد نیاز در یک حجم وسیع، امکان ارائه و به تصویرکشیدن اطلاعات مکانی و موضوعی در قالب نقشه، جدول و نمودار وجود دارد. گسترش روز افزون شبکه کاربران جی آی اس از جمله نکات اساسی است که می تواند به قابلیت‌ها و توانایی‌های جی آی اس بیفزاید.

جی آی اس در ایران

در ایران، اولین مرکزی که به طور رسمی استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی(جی آی اس) را در کشور آغاز کرد، سازمان نقشه‌برداری کشور بود که در سال 1369 براساس مصوبه مجلس شورای اسلامی، عهده‌دار طرح به کارگیری جی آی اس شد. فعالیت‌های اجرایی پروژه ایجاد سیستم اطلاعات جغرافیایی(جی آی اس) در وزارت صنایع و معادن، از فروردین 1371 آغاز گردید و هم‌ اکنون از جی آی اس به طور گسترده در ارتباط با فعالیت‌های آن استفاده می‌گردد.

همچنین مؤسسه هایی دیگر مانند: شهرداری تهران، وزارت مسکن و شهرسازی، وزارت جهاد کشاورزی، مؤسسه بین‌المللی زلزله‌ شناسی و مهندسی زلزله، و سازمان جنگل‌ها و مراتع از جی آی اس استفاده می کنند.

نمونه هایی از کاربرد های جی آی اس در رشته های مختلف

جی آی اس در رشته و علوم های مختلفی مانند: نقشه برداری، منابع آب، جنگل، منابع طبیعی و محیط زیست، آب و فاضلاب، برق وگاز، آبخیزداری، هواشناسی، زمین شناسی، هیدرولوژی، بخش های مختلف کشاورزی، حمل و نقل، امورنظامی، امورشهری، صنعت حمل و نقل هوایی، امنیت غذایی و.... کاربرد دارد.

توانایی های جی آی اس

بطور کلی تفاوت هایی در توانایی و قابلیت جی آی اس با بقیه سیستم های مشابه وجود دارد مانند:

1- جی آی اس می تواند اطلاعات با حجم زیاد را جمع آوری، ذخیره، بازیابی و تجزیه و تحلیل کند.

2- جی آی اس می تواند تحلیل های بسیاری را انجام دهد مانند: روی هم قراردادن لایه‌ها، پیداکردن اشیای مختلف با استفاده از خاصیت نزدیکی آن‌ها به یک شی‌ء خاص، شبیه‌سازی، محاسبه تعداد دفعات وقوع یک حادثه در فاصله مشخص از نقطه یا نقاط معین، انجام محاسبات آماری مانند محاسبه مساحت و محیط پدیده ‌های مشخص شده، و ...

3- جی آی اس دارای: دقت، کارآیی، سرعت عمل زیاد و سهولت در بهنگام سازی داده‌ها است.

4- جی آی اس این  قابلیت را دارد که تغییرات مکان های جغرافیایی را در طول زمان ردیابی و بررسی کند.

داده ها در GIS

1- داده های مکانی

2- داده های توصیفی

ساختار  داده های مکانی در جی آی اس

1- جهت نمایش داده های مکانی در جی آی اس از  دو ﺳﺎﺧﺘﺎر  ﺑﺮداري  و رﺳﺘﺮي ﻳﺎ ﺷﻄﺮﻧﺠﻲ اﺳﺘﻔﺎده می شود.

2- در ساختار برداری هر پدیده در جهان طبیعی به وسیله نقطه، خط  و یا پلی گون نمایش داده می شود.

3- در ساختار رستری، پدیده ها و عوارض به صورت صفحات شطرنجی در آمده و موقعیت عوارض به وسیله موقعیت سطر و ستونی که در آن قرار می گیرد، مشخص می گردد.

مقایسه داده های برداری  و رستری

مزایای داده های رستری :

1- ساختار داده ساده ای دارد.

2- عملیات همپوشانی به آسانی و به شکل مؤثر اجرا می شود.

3- اکثر داده ها بخصوص تصاویر ماهواره ای  از نوع رستری می باشد.

مزایای داده های برداری :

1- ساختار داده آن از مدل رستری جمع و جور تر است

2- مدل برداری برای پشتیبانی گرافیک هایی که به نقشه دستی نزدیک هستند،مناسب تر است.

3- توصیفات متعددی به آن قابل اتصال است.

معایب داده های رستری :

1- در تفکیک پذیری های بالا نیاز به حجم زیادی دارد.

2- فقط یک داده توصیفی را می توان به آن اتصال داد.

3- نمایش ارتباط های توپولوژی در این مدل مشکل است.

معایب داده های برداری :

1- ساختار داده مدل برداری از مدل رستری به مراتب پیچیده تر است.

2- اجرای عملیات همپوشانی مشکل می باشد.

3- نمایش و ارائه تغییر پذیری فضایی بطور مؤثر صورت نمی گیرد.

منابع جمع آوری داده های جغرافیایی

1- مشاهدات زمینی

2- عکس های هوایی

3- تصاویر ماهواره ای

4- سیستم تعیین موقعیت جهانی(GPS)